Planeta Neptun

neptun

Ósmą, najdalszą planetą od Słońca, a zarazem gazowym olbrzymem, jest Neptun. Początkowo nazwana „Planetą poza Uranem”, później zaś nazwana ku czci rzymskiego boga mórz i oceanów. Neptun jest czwartą planetą pod względem średnicy i trzecią jeśli chodzi o masę. Posiada masę 17 razy większą od masy Ziemi. Symbolem astronomicznym jest jedna z wersji trójzębu Neptuna.

Planeta po raz pierwszy zaobserwowana przez Galileusza w 1612 i 1613 roku, i uwieczniona na jego rysunkach. Jako, że podczas obserwacji Neptun znajdował się w bliskiej odległości od Jowisza, Galileusz pomylił planetę z gwiazdą. W 1812 roku Alexis Bouvard, francuski astronom znany m.in. z odkrycia ośmiu komet i opracowania tablic astronomicznych, obliczył orbitę Urana. Stwierdził, że w pobliżu istnieje jakieś ciało niebieskie, które swoją grawitacją zaburza orbitę wcześniej wspomnianej planety. W 1843 roku John Adams, wykorzystując zaburzenie orbity Urana, obliczył orbitę domniemanej ósmej planety Układu Słonecznego.

Kolejne lata przyniosły dalsze badania, teraz także zapoczątkowane przez Urbain Le Verriera, francuskiego matematyka i astronoma. Do poszukiwań nowej, ósmej planety, włączono także niemieckie obserwatorium i Johanna Galle, który korzystał z reflaktora. Wpadł on na pomysł porównania dotychczasowych map nieba z obrazem widocznym przez teleskop, i skupieniu się na obiekcie przemieszczającym się na tle gwiazd stałych. 23 września 1846 roku dostrzeżono Neptuna znajdującego się jedynie o 1 stopnień od obliczonej pozycji. Rozpoczęła się rywalizacja o miano pierwszego odkrywcy. Rywalizowali Francuzi i Anglicy. Pomimo wyboru zarówno Le Verriera i Adamsa, w 1998 roku pojawiły się nowe fakty rzucające nowe światło na prawdziwego odkrywcę. Adams, wykonawszy obliczenia nie do końca ze starannością, nie do końca wierzył w odkrycie Neptuna, także jego odkrycie, po wielu burzliwych debatach, przypisano Le Verrierowi.

Masa Neptura jest 17 razy większa niż masa Ziemi. Promień planety ma 24764 km, czterokrotnie przewyższając promień Ziemi.

Jego budowa przypomina budowę Urana. Atmosfera wynosi od 5 do 10% całej masy planety, posiadając ciśnienie 10 Gpa. W niższych partiach atmosfery wykryto stężony amoniak, wodór i wodę. Przechodzi on stopniowo w stan nadkrytyczny (stan, gdzie ciśnienie i temperatura są dużo większe od ciśnienia i temperatury punkty krytycznego określonej substancji), formując ciekły bądź lodowy płaszcz o temperaturze od 2000 do 5000 Kelwinów. Ów płaszcz zawiera duże ilości wody, amoniaku i metanu oraz posiada dużą przewodność elektryczną. Sądzi się, że na głębokości około 7000 km rozkładający się metan tworzy kryształy diamentu.

Samo jądro zbudowane jest podobnie jak jądra innych planet, tj. z żelaza, niklu i krzemu oraz posiada ciśnienie rzędu 7 Mbar.

Atmosferę Neptura tworzy 80% wodoru i 19% helu. Wykryto również nieznacze ilości metanu. Niebieskawy odcień planety powstaje poprzez metan absorbujący czerwoną część widma świetlnego. Sama atmosfera podzielona jest na dwie strefy: troposferę (gdzie wraz z wysokością temperatura obniża się) oraz stratosferę (gdzie dzieje się na odwrót). Te dwie strefy oddzielone są tropopauzą. W atmosferze występują również chmury, których skład chemiczny zmienia się wraz z wysokością, od chmur amoniaku i siarkowodoru, do chmur siarkowodoru i wody.

Neptun posiada dipolowe pole magnetyczne.

Planeta otoczona jest pierścieniami, jednak nie tak okazałymi jak Saturn. Zbudowane są z cząstek lodu, krzemianów i materiałów zbudowanych na bazie węgla. Wyodrębnić można trzy główne pierścienie: Pierścień Adamsa (znajdujący się 63 000 km od Neptuna), Pierścień Le Verriera (53 000 km), Pierścień Galle (42 000 km).

Pogoda na Neptunie jest zmienna, z gwałtownymi burzami i wiatrem osiągającym prędkość 600 m/s. Wiatry te wieją w odwrotnym kierunku do kierunku obrotu planety. W 1989 roku Voyager 2 odkrył zaś Wielką Ciemną Plamę, antycyklon o ogromnych rozmiarach (13 000 km x 6 600 km). Po kilku latach burza zniknęła.

Neptun otoczony jest 13 księżycami. Największy z nich, Tryton (w mitologii greckiej był synem Posejdona\\Neptuna), odkryty w 1846 roku przez Williama Lassella, porusza się ruchem wstecznym wokół Neptuna. Jego odległość od planety podobna jest do odległości Księżyca i Ziemi.

Jedynie sonda Voyager 2 znajdowała się w pobliżu Neptuna. Sygnał przekazywany przez nią dotarł do Ziemi po 246 minutach.

1 comment

Dodaj komentarz

Twój adres email nie zostanie opublikowany.