Planeta Uran

Uran, kolejny gazowy olbrzym Układu Słonecznego, jest siódmą planetą od Słońca. Wśród swoich gazowych braci zajmuje trzecie miejsce pod względem wielkości. Jego nazwa wywodzi się z mitologii greckiej od Uranosa (gr. Niebo), boga i uosobienia nieba.

Z uwagi na słabą widzialność i zmienną jasność planeta została odkryta dopiero w 1781 roku przez Williama Herschela, astronoma i konstruktora teleskopów. On to, na cześć ówczesnego króla Anglii, nazwał planetę Georgium Sidus. Dzięki temu odkryciu Jerzy III mianował Herschela królewskim astronomem i nagrodził go roczną pensją w wysokości 200 funtów. Wcześniej, podczas pierwszego zaobserwowania planety w 1690 roku, sklasyfikowano ją jako gwiazdę 34 Tauri.

Z połączenia symboli Marsa i Słońca powstał astrologiczny symbol Urana.

Budowa planety przypomina budowę Neptuna. Należy do tzw. „lodowych olbrzymów”. Atmosfera złożona jest z helu (około 15%) i wodoru (około 84%), a także z zamrożonych składników takich jak woda, metan i amoniak. Dzieli się na trzy warstwy: troposferę (na wysokości od – 300 do 50 km), stratosferę (od 50 do 4 000 km) i termosferę (od 4 000 do 50 000 km).

Jest to najbardziej zimna planeta w całym Układzie Słonecznym, z temperaturą minimalną dochodzącą do – 224 stopni Celsjusza. Powierzchnia posiada kolor niebieskozielonkawy, mniej kolorowy od powierzchni Jowisza i Saturna.

Uran okrąża Słońce raz na 84 lata ziemskie, bądąc od niego w odległości 3 miliardów kilometrów. 17 godzin trwa obrót Urana wokół własnej osi ruchem wstecznym, co powoduje, iż spłaszczenie planety jest mniejszy niż występuje to w przypadku Saturna i Jowisza.

Z powodu osi obrotu wynoszącej 97,77 stopnia, występują tu zmienne pory roku. Sam obrót zaś usytuowany jest niemal w płaszczyźnie orbity.

Masa planety jest również 15 razy większa od masy Ziemi. Gęstość – 1,27 g/cm3.

Środek Urana wypełnia jądro składające się z trzech warstw. W samym środku znajduje skaliste jądro (zajmujące około 24% masy planety), które otoczone jest lodowym płaszczem, amoniakiem i metanem, co stanowi około 65% masy planety. Reszta stanowi płynno-gazową warstwę powierzchniową, która w sposób ciągły przechodzi w atmosferę.

Ciśnienie wewnątrz jądra wynosi 8Mbar, temperatura około 5000 K.

Wspomniany wyżej płaszcz lodowy składa się z gorącej mieszaniny m.in. amoniaku i wody, posiadającej dużą przewodność elektryczną.

Podobnie jak pozostałe gazowe olbrzymy, Uran nie posiada wewnętrznego źródła energii i wypromieniowuje więcej energii niż otrzymuje od Słońca. Jedynie około 0,3% energii dostarczanej przez Słońce dla Ziemi dostarczana jest Uranowi.

Planetę otacza system trzynastu pierścieni, z czego jedenaście z nich posiada szerokość jedynie kilku kilometrów. Składają się z cząstek o różnych rozmiarach. Badania wskazują, że pierścienie powstały dużo później niż sama planeta. Wnioskuje się, że materiał tworzący pierścienie powstał w przeszłości na skutek zderzenia księżyca (lub księżyców) z innymi obiektami kosmicznymi. W 2005 roku, dzięki Kosmicznemu Teleskopowi Hubble\’a, wykryto dwa nowe pierścienie.

Misja Voyagera 2 pozwoliła odkryć naturę pola magnetycznego Urana. Jest to pole trzykrotnie silniejsze niż ziemskie. Oś magnetyczna odchylona jest o 59 stopni od osi obrotu. Dzięki temu kształt magnetosfery jest niepowtarzalny i asymetryczny.

Uran posiada 27 księżyców, które są znane do dziś. Nazwane są na cześć dzieł Szekspira i Alexandra Pope’a, poety angielskiego oświecenia. Do pięciu największych zaliczyć można: Oberon (król elfów ze „Snu nocy letniej”), Tytania (królowa elfów ze „Snu nocy letniej”), Umbriel (postać z heroikomicznego poematu Pope’a „Pukiel porwany”), Ariel (imię postaci ze sztuki Szekspira „Burza”) i Miranda (również postać z „Burzy”).

Dotychczas jedynie sonda kosmiczna, Voyager 2, dotarła w pobliże Urana.

Dodaj komentarz

Twój adres email nie zostanie opublikowany.