Planeta Saturn

Saturn, druga co do wielkości i masy planeta Układu Słonecznego i szósta planeta od Słońca (w odległości 1 400 000 000 km), należy do gazowych olbrzymów. Nazwana przez starożytnych Rzymian imieniem swego boga rolnictwa. Saturn utożsamiany był również z greckim Kronosem. Według mitologii, Jowisz strącił Saturna z tronu Italii, nauczył ludzi uprawy roli, wprowadził kraj w złoty wiek. Ku jego czci zaczęto także obchodzić saturnalia.

Planeta otoczona jest pierścieniami zbudowanymi z lodu i odłamków skalnych. Fragmenty lodu mają od kilku centymetrów do nawet 100 metrów wielkości. Pozostałe planety gazowe również posiadają pierścienie, jednak nie tak okazałe jak Saturna.

Planetę otaczają 62 satelity. Jej obieg wokół Słońca wynosi 29,5 roku,a średnia prędkość orbitalna wynosi 9,6 km/s. Podobnie jak Jowisz, tak i Saturn obraca się wokół własnej osi z dużą prędkością. Kąt nachylenia osi do płaszczyzny wynosi 63 stopnie. Jako że obrót obszarów równikowych jest nieco dłuższy od obrotu obszarów okołobiegunowych, a rotacja jest dość szybka, planeta ulega spłaszczeniu na biegunach,

Masa Saturna jest trzykrotnie mniejsza od masy Jowisza, lecz 95 razy większa od masy Ziemi. Gęstość planety jest najmniejsza ze wszystkich planet Układu Słonecznego.

Wnętrze przypomina budowę Jowisza. Ciśnienie i temperatura, które tam występują, nie są możliwe do odtworzenia w ziemskich labolatoriach. Jądro zbudowane jest z żelaza, krzemu, niklu i tlenu. Otoczone jest metalicznym wodorem i mieszanką ciekłego wodoru molekularnego i helu. Temperatura w środku sięga 11 700 stopni Celsjusza. Pole magnetyczne Saturna wytwarzane jest przez prąd elektryczny wytwarzany w warstwie metalicznej wodoru. Ma ono kształt dipola magnetycznego. Pole te jest słabsze od ziemskiego i o 1/20 mniejsze od pola magnetycznego Jowisza.

Atmosfera składa się z wodoru (około 89%) i helu (około 11%). Wykryto również nieznaczne ilości amoniaku, wody i metanu.

Planeta, podobnie jak Jowisz, wypromieniowuje więcej energii otrzymanej od Słońca niż jej zatrzymuje. Na powierzchni występują układy burzowe i wiatry wiejące z prędkością 1800 km/h.

Opisane wyżej pierścienie wokół Saturna zostały po raz pierwszy zaobserwowane przez lunetę przez Galileusza w 1610 roku. Włoski uczony początkowo sądził, że są to dwa księżyce Saturna. Dopiero w 1655 roku Christiaan Huygens odkrył, że są to pierścienie krążące wokół planety. Ich grubość wynosi kilka kilometrów, a masa około 1/70 masy Księżyca.

Saturn posiada cztery naturalne satelity: Dione, Tytan, Prometeusz i Telesto.

Dione, inaczej Saturn IV, został odkryty przez Cassiniego w 1684 roku. Pod względem wielkości księżyców Saturna zajmuje czwarte miejsce. Nazwany na cześć matki Afrodyty.

Jedna część księżyca usiana jest kraterami uderzeniowymi, druga zaś liniami lodowych klifów.

W gęstej atmosferze Tytana, największego z księżyców Saturna, zachodzą złożone zjawiska atmosferyczne. Posiada także jeziora wypełnione ciekłymi węglowodorami. Jego nazwa wzięła się od mitycznych Tytanów, synów i córek Uranosa i Gai. Księżyc odkryty w 1655 roku przez Huygensa.

Kolejny księżyc, Prometeusz, należy do tzw. księżyców pasterskich, czyli księżyców krążących w niewielkiej odległości od pierścienia. Sonda Voyager 1 po raz pierwszy sfotografowała go w 1980 roku. Nazwa również pochodzi z mitologii greckiej.

Ostatni z nich, Telesto, jest tzw. księżycem trojańskim. Porusza się po tej samej orbicie co piąty co do wielkości księżyc Saturna – Tetyda.

Oprócz wyżej wymienionych Saturn posiada łącznie 62 księżyce, z czego tylko 52 z nich posiada nazwę.

Planeta badana była już w czasach prehistorycznych, zarówno przez Babilończyków, Rzymian, Greków. Znana była także przez Hindusów jako Śani.

W 1979 roku po raz pierwszy do Saturna zbliżyła się sonda Pioneer 11, zbliżając się na odległość 20 000 km od planety. Kolejną sondą była sonda Voyager 1, robiąc dobrej jakości zdjęcia zarówno planety jak i jej księżyców. To właśnie dzięki obserwacjom Voyagera 1 naukowcy odkryli, że atmosfera Tytana jest nieprzezroczysta. Voyager 2 był kolejną sondą wysłaną w pobliże Saturna, robiąc jeszcze dokładniejsze zdjęcia planety, księżyców i pierścieni. W 2004 roku wystrzelono sondę Cassini, która zaobserwowała np. pioruny na Saturnie. Między rokiem 2004 – 2008 odkryto również osiem kolejnych księżyców.

Dodaj komentarz

Twój adres email nie zostanie opublikowany.